Opisanije sviju dosad poznatih srpskih novaca

Doktora Janka Šafarika, objavljeno u Glasniku društva srpske slovesnosti, sveska III iz 1850. godine

Stefan Vladislav

Kralj od godine 1234. do godine 1240.

Treći sin Stefana Prvovenčanog, silom je oteo presto od brata svoga Radoslava; bio je bogat i slavan vladatelj, imao je za ženu kćer Asena cara bugarskog i zagorskog. On je podigao rudarstvo u Srbiji; i doveo je toga radi Nemce, Sase, rudare u zemlju. On je sazidao manastir Mileševo u Bosni, gde je i sahranjen. Dece nije imao, zato je posle njega brat njegov presto nasledio.

Od njega se češće nalaze u Srbiji novci, dosad poznajemo četiri različita roda, od kojih se šest različitih kalupa nalazi; svi su srebrni, i imaju slovenski natpis.

Tabela I, slika 8  Novac srebrn, 26 grana težak

Na licu: Isus Hristos na prestolu sedeći, kod glave IS HS.

Na naličju: Natpis, RAB HS VLADISLAV – Rab Hristov Vladislav. Slika, kralj pod krunom otvorenom stojeći, u dugoj odeždi, sa pojasom, u desnici drži krst; do njega sa desne strane slovo L, sa leve pak V.

Ovaj novac, od mene kupljen, nalazi se u vrlo lepo sačuvanom originalu, u narodnom srpskom Muzeju.

Novac Stefana Vladislava, tabla I, slika 8

Tabela I, slika 9 Novac srebrn, 27 grana težak, pređašnjem sa malim razlikama sličan

Na licu: Isus Hristos na prestolu sedeći, kod glave IS HS, sa desne strane prestola slovo M, a sa leve strane slovo L.

Na naličju: natpis, VLADISLARABHSO – Vladislav rab Hristov; slika – kralj stojeći pod krunom, kao i na prethodnom.

Original, vrlo dobro sačuvan, od mene kupljen, nalazi se u srpskom narodnom Muzeju.

Novac Stefana Vladislava, tabla I, slika 9

Tabela I, slika 10 Novac srebrn, 26 grana težak, drugog roda i kalupa

Na licu: Isus Hristos na prestolu sedeći, kod glave IS HS.

Na naličju: natpis VLADISLAV STEFAN – Stefan Vladislav, slika – kralj stojeći pod krunom otvorenom, u desnici drži krst, a levu ruku pružio je od sebe.

Original, dobro sačuvan, ustupio sam ja srpskom narodnom Muzeju, gde se i sad čuva.

Novac Stefana Vladislava, tabla I, slika 10

Tabela I, slika 11 Novac srebrn, trećeg roda

Na licu: Isus Hristos na prestolu sedeći, kod glave IS HS.

Na naličju: natpis VLADISLAV STEFAN. Slika: kralj stoji, ima krunu otvorenu na glavi, u desnici krst, a levu ruku metnuo je na prsi.

Nalazi se kod Lucenbahera, na strani 28, odkud je i uzet.

Novac Stefana Vladislava, tabla I, slika 11

Tabela I, slika 12 Novac srebrn

Sasvim sličan onom pod slikom 8 opisanom, no drugog kalupa.

Ovaj novac nacrtan je i izdat na svet još 1826.-te u prvoj svesci Srpskog Letopisa, pod slikom 4, a i kod Lucenbahera je na strani 29 pod slikom 1 nacrtan. Original se čuva u cesarskom kraljevskom kabinetu starih novaca u Beču.

Novac Stefana Vladislava, tabla I, slika 12

Tabela II, slika 13 Novac srebrn, četvrtog roda

Na licu: Isus Hristos sedeći na prestolu sa natpisom običnim oko glave IS HS.

Na naličju: natpis VLADIS RAB UH to jest Vladislav rab Hristu. Slika: kralj pod krunom stojeći drži u desnoj ruci krst.

Nacrtan je kod Lucenbahera na strani 29, slika 2, odkud sam ga preneo ovamo.

Novac Stefana Vladislava, tabla II, slika 13

Tabela VIII, slika 89  Novac srebrn, težak 27 grana

Na licu: Isus Hristos kao obično; no sa obe strane do prestola po jedan kružić: O.

Na naličju: kralj sa otvorenom krunom na glavi, stojeći u sjajnom odelu, drži skiptar sa krstom na vrhu, u desnoj ruci, levu ruku metnuo je na srce, do njega sa obe strane , po jedno: O, unaokolo natpis: VLADIDAL RAB HOU – Vladislav rab Hristu.

Primerak ovog lepog i dobro sačuvanog novca čuva se kod Ministarstva Prosvete u muzeju.

Novac Stefana Vladislava, tabla VIII, slika 89

Opisanije sviju dosad poznatih srpskih novaca

Doktora Janka Šafarika, objavljeno u Glasniku društva srpske slovesnosti, sveska III iz 1850. godine

Stefan Radoslav

Kralj od godine 1228. do godine 1234.

Sin Stefana Prvovenčanog, zove se i Hrapavi, vladao je za malo, i lišen je prestola od mlađeg svog brata Vladislava. Od njega poznajemo srebrn novac, jednog samo roda, no od dva različita kalupa sa natpisom slovenskim.

Tabela I, slika 6  Novac srebrn

Na licu: Isus Hristos na prestolu sedeći, sa desne strane prestola slovo O; kod glave IS HS.

Na naličju: natpis RAB HU N STEFAN – Rab Hristu N (Nemanjić) Stefan. Slika, kralj pod krunom stoji, u desnici drži krst, do njega sa obe strane zvezda.

Nalazi se nacrtan kod Lucenbahera, na strani 26, slika 1.

Novac Kralja Stefana Radoslava, Tabla I, slika 6

Tabela I, slika 7 Novac srebrn, pređašnjem sasvim sličan, no drugog kalupa.

Na licu: Isus Hristos na prestolu sedeći; kod glave IS HS, na samom prestolu sa desne strane S, sa leve strane N (valjda Stefan Nemanjić?).

Na naličju: natpis RAB HU STEFA (Rab Hristu Stefan). Slika, kralj sa otvorenom krunom na glavi, stojeći drži u desnoj ruci krst, do njega sa leve strane tri tačke.

Novac Kralja Stefana Radoslava, Tabla I, slika 7

Nalazi se kao i pređašnji u Lucenbaherovom delu strana 26, slika 2. Oba ova novca ja nisam u originalu još nikako video, nego sam ih izvadio iz Lucenbahera, koji spominje da se nalaze u delu Nani Bernardus de duobus Imperatorum Rassiae Nummis. Venetiis 1750 8-vo Edit. 2-da monetis ac documentis adhoc ineditis aucla, ibidem 1752 no da on ovo delo nikako nije mogao dobiti. Odkud ih je on uzeo, gde li se originali ovih njegovih slika nalaze, o tome ništa ne govori.

Ovi novci otvaraju red novaca srpskih sa slovenskim natpisom; oni bi se mogli lako i Stefanu Prvovenčanom pripisati, tako su drevnog izgleda, a i slova S N mogla bi se protumačiti Stefan Nemanjić; no ja ih zato sa Lucenbarhom Radoslavu pripisujem, što su sasvim slični celim svojim izgledom, osobito slikom kralja, novcima odmah sledećeg kralja Vladislava, na kojima se jasno već ime kralja čita, samo posao na ovim Radoslavovim je grublji, slova nesavršenija, starija, po ovom kalupu je po svoj prilici Vladislav kalup za svoje novce praviti dao, samo tačnije i savršenije.