Kolevka zapadne civilizacije, koja je učinila ogroman doprinos nastanku i razvoju demokratije, umetnosti, arhitekture, i naravno novčarstva, Grčka je pala pod vlast Rima u II veku pre nove ere. Bila je deo Vizantijskog carstva sve do 1453. godine, kada je osvojila Turska. Grčka je pod vlašću Turaka održala sopstveni jezik i kulturu, a ustanak iz 1821. godine je doveo do velikog nacionalnog pokreta, koji je doveo do stvaranja grčke države 1827. godine.
Evropske sile su 1833. priznale suverenitet grčke, a za kralja je proglašen princ Oto Bavarski. Stvaranjem nove nezavisne države, vratio se i antički monetarni sistem – drahme, koje se dele na sto lepta. 1828. godine se kuju bakarni novci od 1 i 5 lepta, sa krstom iznad feniksa, simbolom ponovnog rođenja zemlje. Nedugo zatim se izrađuju i druge nominale, uključujući i one srebrne sa likom kralja Ota iz 1833. godine. Godine 1862. kralj Oto je zbačen sa prestola, a nasledio ga je Džordž, drugi sin Danskog kralja Kristijana. Kralj Džordž je vladao do 1913. godine, kada je ubijen u Solunu. Tokom svoje duge vladavine kraljevski portret je počeo da se kuje i na sitnim kovanicama. Godine 1912. se u opticaj pušta nova serija kovanog novca, uključujući i 5, 10 i 20 lepta sa rupom i prve grafičke scene – antički motivi sove i Atine. Relativno mali broj kovanica naredne decenije nosi portret vladajućeg monarha, tako da se državni udari i pobune ne odražavaju na aversu. Konstantin I je za vreme nemačke okupacije u toku prvog svetskog rata bio primoran da abdicira. Vratio se na tron, ali je ponovo proteran 1922. godine, zbog neuspešne kampanje osvajanja obale Male Azije u Turskoj. Nasledio ga je sin Džordž II, ali je ubrzo i on proteran, a Grčka je postala republika.
Republika je trajala sve do 1935. godine, kada je Džordž II ponovo došao na presto. Republikanska Grčka nije želela kraljevske simbole na kovanicama, pa su za seriju kovanog novca iz 1926. godine od 20 i 50 lepta, i 1 i 2 drahme našli inspiraciju u antičkoj Grčkoj, i to u Atini sa korintskim šlemom. I serija iz 1930. godine ima isti uzor, na kovanicama od 5, 10, i 20 drahmi gde se pojavljuju Feniks, boginja Demetra i bog mora Posejdon.
Nezadovoljstvo republikom je dovelo do plebiscita 1935. godine, kada je doneta odluka da se obnovi monarhija. Kralj Džordž II se vratio u Atinu na svoj presto, a ovaj događaj je obeležen kovanicama od 20 zlatnih i 100 srebrnih drahmi, sa likom kralja i datumom njegovog povratka, s tim što su ove kovanice puštene u opticaj 1940. godine. Zanimljivo je da je Republikanski novac ostao još dugo u opticaju, a sledeća serija kovanog novca se pojavila tek 1954. godine. Tokom drugog svetskog rata, Grčka je bila okupirana od strane nacističke Nemačke. Džordž II je otišao u egzil 1941. godine, a po treći put se vratio 1946. Naredne godine ga je nasledio njegov brat Pavle, čiji se profil pojavio na nominalama iz 1954. i 1965. godine. Interesantni je jubilarni novčići nominale 30 drahmi, izarađeni od srebra, kovani 1963. godine sa likovima pet dotadašnjih Grčkih kraljeva, kao i iz 1964. godine povodom venčanja mladog kralja Konstantina II i njegove neveste Ane-Marije. Na kasnijem redovnom novcu se nalazi njegov profil i nacionalni grb.Vojna hunta je 1967. godine preuzela vlast. Nakon neuspešnog protivudara Konstatin II je morao da pobegne u Rim. Hunta je zvanično zbacila kralja i monarhiju 1973. godine, a u međuvremenu su u opticaj puštene serije iz 1971. i 1973. godine sa profilom kralja Konstantina. Kovanja se nastavljaju serijama koje prikazuju drevne priče, uključujući sovu, feniksa, krilatog konja Pegaza. Na kovanicama od jedne i dve drahme se smenjuju portreti osoba koje podsećaju na rat za nezavisnost, Konstantin Kanaris, Jorgos Karaiskakis, a na većim nominalama se javljaju antički motivi: Demokrit, Perikle, Homer… Devedesetih godina se na novcu pojavljuju modernije istorijske ličnosti. Klasični motivi su iskorišćeni i za grčke verzije evra.
No comments:
Post a Comment