Opisanije sviju dosad poznatih srpskih novaca

Doktora Janka Šafarika, objavljeno u Glasniku društva srpske slovesnosti, sveska III iz 1850. godine

Stefan Dragutin, Sremski

Kralj od godine 1272. do godine 1275., umro 1317. godine

Stefan Dragutim, stariji sin kralja Stefana Uroša I Velikog, bio je slab i bočešljiv vladar; on je na prestlu srpskom, koji je pomoću tasta svoga, kralja Ugarskog Stefana V od oca svog silom osvojio, samo kroz tri godine sedio, potom je ustupio vladu mlađem mnogo sposobnijem bratu svome Milutinu, a sam ode u Srem i tu provodeći pobožan život, tek godine 1317. umre. Od njega poznajemo dosad četiri razna novca, koji su kalupom svojim novcima oca njegovog Uroša Velikog, osim imena kraljevog sasvim slični, a isto tako i savremenim novcima mletačkim.

Tabela II, slika 23 Novac srebrn, težak 19 grana

Na licu: Isus Hristos na prestolu, kod glave obični natpis IS HS

Na naličju, slika: Sveti Stefan predaje barjak kralju. Natpis oko kralja: SSTEFAN STEFAN, između glave kraljeve i barjaka REX.

Original ovog novca nalazi se kod slavnog srpskog starine gospodina Sovjetnika Mate Nenadovića Prote.

Novac kralja Dragutina, Tabla II, slika 23

Tabela II, slika 24 Novac srebrn, težak 30 grana

Pređašnjem sasvim sličan, sa tom samo razlikom što je u natpisu na naličju ime kralja i svetitelja ovako izrezano: SSTEFAN, a kraljevo STEFAN, REX koje pokazuje da je drugi kalup.

Ovaj vrlo lepo sačuvan novac, prešao je od mene u srpski narodni Muzej, gde se sad čuva.

Novac kralja Dragutina, tabla II, slika 24

Tabela III, slika 25 Novac srebrn,

Prethodnom sasvim sličan, no drugog kalupa, o čemu svedoče mnogo krupnija slova natpisa, i krug od tačaka oko kralja. Naslikan je već:

-          U Srpskom letopisu iz godine 1826., I sveska, pod slikom 1, gde je prenešen iz dela T. Fr. Ioachims Neueroffnetes Munzkabinet Nurnberg 1761. godine, 4.-to, a u ovom delu naslikan je po originalu koji se nalazio u tadašnjoj Kempelovoj zbirci u Požunu. Ioachim ga pogrešno pripisuje Stefanu Radoslavu; Zanetti nezna kom Stefanu da ga pripiše.

-          Kod Appela Repertorium II Band II-te Abtheil str 799

-          Kod Ioachima I Theil, strana 327

-          Kod Lucenbahera na strani 35. Ovaj ga po našem mišljenju pogrešno Urošu Velikom pripisuje. Nalazi se i u Ugarskom narodnom muzeju, i navodi se u katalogu Sečenijeve zbirke deo III strana 46. Mi po srodstvu ovih novaca sa novcima prethodnika Dragutinovog Uroša Velikog sudeći, mislimo, da ih najpravednije Dragutinu pripisati možemo, jer od Milutina počinjući novci srpski sasvim drugi vid imaju, i nisu više po mletačkom načinu pravljeni.

Novac kralja Dragutina, tabla III, slika 25

Tabela III, slika 26 Novac srebrn, drugog roda

Na licu: obični lik spasitelja na prestolu, no do prestola sa desne strane slovo N, a sa leve strane d = TE izvrnuto G.

Na naličju, slika: kao i na prethodnim, s tom razlikom da je motka barjakau zvezdu zabodena; natpis kao na prethodnim. 

Novac kralja Dragutina, tabla III, slika 26